Wywiad z fizjoterapeutką Ivą Bílkovą na temat ergonomii, właściwości teczek i plecaków szkolnych oraz zasad ich właściwego doboru.

Jaka jest specyfika kręgosłupa dziecka w wieku wczesnoszkolnym?

Kręgosłup dzieci jest wciąż w fazie rozwoju – ich kręgi są chrzęstne i zawierają chrząstkę wzrostową, która odpowiada za zwiększanie wzrostu. Jeśli kręgosłup jest nadmiernie obciążony, np. przez ciężki tornister, chrząstka musi rosnąć wbrew oporowi, co może prowadzić do jej deformacji. Dodatkowo dzieci nie mają jeszcze dobrze rozwiniętej muskulatury – w przedszkolu głównie biegały i skakały, ale nie były przygotowane na dźwiganie dużych ciężarów.

Co się stanie, gdy kupimy dziecku źle dobrany plecak lub tornister?

Jeśli plecak ma wąskie lub niewłaściwie wyściełane paski, mogą one uciskać mięsień czworoboczny, co może prowadzić do bólów głowy, a nawet problemów ze wzrokiem. Bywa, że dzieci trafiają do okulisty, ponieważ mają trudności ze skupieniem wzroku, a problem tkwi w napięciu mięśni szyi i odcinka szyjnego kręgosłupa. Zbyt ciężki plecak może także powodować bóle pleców między łopatkami, szumy w uszach, migreny oraz obniżenie koncentracji.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze plecaka lub tornistra?

Najważniejszym kryterium jest waga – dla pierwszoklasisty tornister powinien ważyć od 800 do 1200 gramów. Powinien mieć szerokie, dobrze wyściełane szelki w kształcie litery C lub S, aby nie uciskały stawów barkowych i umożliwiały swobodny ruch ramion podczas chodzenia.
Prawidłowy tornister powinien sięgać od ramion do miednicy i być dobrze dopasowany do pleców – zaleca się użycie pasa piersiowego i biodrowego, aby utrzymać środek ciężkości blisko ciała.

Czym różni się wybór tornistra dla pierwszoklasisty od tego dla starszego dziecka?

Dzieci w pierwszych klasach powinny nosić usztywniony tornister ze wzmocnionym dnem, plecami i paskami. Dzięki temu łatwiej im będzie nosić rzeczy – solidny tornister działa jak pudełko, do którego można po prostu włożyć książki i zeszyty.
Klasyczne plecaki szkolne są bardziej odpowiednie dla dzieci od około trzeciej klasy, ale ich wybór powinien zależeć od wzrostu i budowy ciała dziecka. Kluczowe jest, aby były dobrze wyściełane i miały wewnętrzny organizer, który pomoże rozłożyć ciężar.

Jakie znaczenie mają paski w plecaku i jaka jest ich funkcja?

Szelki powinny być szerokie, aby równomiernie rozkładały ciężar na całe ramiona. Ich wewnętrzna strona powinna być wykonana z miękkiego i gładkiego materiału, aby zapobiec otarciom. Należy także zwrócić uwagę, by paski nie ocierały szyi – mogłoby to powodować dyskomfort, siniaki i późniejszy ból. Boczne paski ściągające służą do przyciągania zawartości plecaka jak najbliżej pleców, co poprawia stabilność i ergonomię noszenia.

Jaka jest rola pasów biodrowych i piersiowych w plecaku?

Po zapięciu pasa piersiowego i biodrowego tornister przylega do pleców i nie przesuwa się, nawet gdy dziecko biega. Dzięki temu środek ciężkości plecaka jest bliżej ciała, co redukuje obciążenie kręgosłupa i zapobiega jego nadmiernym przeciążeniom.

Co jeszcze powinno znaleźć się w tornistrze?

Dla najmłodszych dzieci idealnym rozwiązaniem jest tornister z przesuwnym systemem regulacji wysokości pasków, który pozwala dostosować plecak do wzrostu dziecka. Bardzo praktyczne są także materiały hydrofobowe i nanomateriały, które chronią przed wilgocią i ułatwiają czyszczenie. Poliuretanowe powłoki (PU) stosowane wewnątrz plecaka dodatkowo zabezpieczają jego zawartość przed wilgocią.

W plecaku szkolnym nie może zabraknąć elementów odblaskowych, które zwiększają widoczność dziecka i poprawiają jego bezpieczeństwo na drodze.


Jak sprawdzić, czy plecak jest ergonomiczny? Czy istnieją certyfikaty jakości?

Tak, warto zwracać uwagę na certyfikat ITC, czyli Instytutu Badań i Certyfikacji, który potwierdza jakość i ergonomię plecaka. Dodatkowo na etykiecie produktu często znajduje się symbol kręgosłupa, oznaczający, że tornister jest ergonomiczny.

Jak oceniasz tornistry BAAGL z punktu widzenia fizjoterapeuty?

Dla mnie, jako fizjoterapeuty, system regulowanych szelek w plecakach BAAGL to ogromna zaleta. Paski są solidne i szerokie, co zapewnia optymalne rozłożenie ciężaru.

Plecaki i tornistry tej marki zawierają liczne elementy odblaskowe, co zwiększa bezpieczeństwo dzieci. Dodatkowo mają bardzo dobrą amortyzację i są wykonane z wysokiej jakości, lekkich materiałów, które nie ulegają szybkiemu zużyciu.

Materiał plecaków jest wytrzymały, a zamki nie rozchodzą się ani nie pękają. Dzięki zastosowaniu szyn wentylacyjnych plecy dziecka pozostają suche, nawet w ciepłe dni. Układ wewnętrznych przegródek jest świetnie zaprojektowany – umożliwia umieszczenie ciężkich przedmiotów jak najbliżej pleców, co sprzyja ergonomii noszenia.


Dziękuję za rozmowę. Mam nadzieję, że dzięki tym wskazówkom każde dziecko będzie mogło nosić plecak w sposób zdrowy i komfortowy.

________________________________________________________________________________


Iva Bílková ukończyła studia magisterskie z fizjoterapii na Uniwersytecie Karola w Pradze. Kształciła się pod okiem uznanych ekspertów, takich jak prof. Václav Vojta, prof. Karel Lewit czy doc. František Véle. Od 2004 roku pracuje jako główny fizjoterapeuta w Centrum Opieki Fizjoterapeutycznej FYZIOklinika, gdzie prowadzi prywatną praktykę. W swoich publikacjach koncentruje się m.in. na zdrowiu układu mięśniowo-szkieletowego u dzieci.